Tadeusz Kurzeja


Tadeusz Kazimierz Kurzeja, urodzony 12 stycznia 1896 roku w Wadowicach, był wybitną postacią w historii Wojska Polskiego.

Znany jako major żandarmerii, odegrał istotną rolę w strukturach wojskowych swojego czasu.

Chociaż jego losy po zakończeniu służby są mniej znane, jego wkład w rozwój armii pozostaje nie do przecenienia.

Życiorys

„Tadeusz Kurzeja urodził się 12 stycznia 1896 roku w Wadowicach, w rodzinie Antoniego. W czasie I wojny światowej służył w cesarskiej i królewskiej Armii, gdzie jego oddziałem macierzystym był Pułk Piechoty Nr 80. Został mianowany na stopień podporucznika rezerwy ze starszeństwem z 1 stycznia 1917 w korpusie oficerów piechoty.

30 września 1919 roku zaciągnął się do Wojska Polskiego z byłej armii austro-węgierskiej, zachowując przydzielony stopień podporucznika. Został zaliczony do rezerwy armii i powołany do służby czynnej na czas wojny, przydzielono go do Żandarmerii Polowej Frontu Galicyjsko-Wołyńskiego, gdzie brał udział w walkach przeciwko bolszewikom. 1 czerwca 1921 roku służył w 6 dywizjonie żandarmerii polowej, a jego jednostką macierzystą był Dywizjon Żandarmerii Wojskowej Nr 5 w Krakowie.

3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu porucznika z datą starszeństwa od 1 czerwca 1919, zajmując 2. lokatę w korpusie oficerów żandarmerii. Przez wiele lat pełnił służbę w 5 dywizjonie żandarmerii w Krakowie. 31 marca 1924 roku uzyskał awans na kapitana, ze starszeństwem od 1 lipca 1923 oraz 3. lokatą w korpusie oficerów żandarmerii. W 1934 roku napisał pracę „Dezercja do Niemiec. Jej przyczyny, środki zaradcze”. Na stopień majora awansował ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1936 roku.

W latach 1937–1939 pełnił funkcję I zastępcy dowódcy 1 dywizjonu żandarmerii w Warszawie. 30 sierpnia 1939 roku, zgodnie z przydziałem mobilizacyjnym, objął stanowisko dowódcy żandarmerii Armii „Modlin”. W trakcie kampanii wrześniowej dowodził żandarmerią Armii „Modlin” oraz Armii generała brygady Emila Krukowicz-Przedrzymirskiego.

25 września 1939 roku, w rejonie Wólki Łabuńskiej, został wzięty do niewoli przez Niemców. Następnego dnia, z pomocą żony polskiego mechanika lotniczego, udało mu się uciec. Ukrywał się przez pewien czas, korzystając z wsparcia małżonki majora żandarmerii Bronisława Borelowskiego. 17 października 1939 roku dotarł do Warszawy. 7 listopada 1939 roku został zatrzymany w „łapance” i przewieziony do obozu jeńców, gdzie przebywał do 29 kwietnia 1945 roku. Był jeńcem Oflagu VII A Murnau.

Po uwolnieniu w listopadzie 1945 roku, dowodził 17 szwadronem żandarmerii Polskich Sił Zbrojnych. 25 lipca 1969 roku otrzymał obywatelstwo brytyjskie, a jego miejsce zamieszkania mieściło się w Londynie przy 94 Goldsmith Avenue, West London, W3.

Ordery i odznaczenia

Tadeusz Kurzeja był wyróżniającą się postacią w historii Polski, której osiągnięcia zostały docenione licznymi odznaczeniami.

  • złoty Krzyż Zasługi – 10 listopada 1938 „za zasługi w służbie wojskowej”,
  • srebrny Krzyż Zasługi – 10 listopada 1928 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”,
  • brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej,
  • srebrny Medal Waleczności 2 klasy.

Przypisy

  1. Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 02.02.2022 r.] [zarchiwizowane 10.02.2022 r.]
  2. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 02.02.2022 r.]
  3. Monitor Polski nr 260, poz. 636. 10.11.1928 r. [dostęp 16.11.2022 r.]
  4. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 15 z 11.11.1928 r., s. 412.
  5. Kurzeja 1945, s. 181, 193.
  6. Suliński 2003, s. 301.
  7. Kurzeja 1945, s. 195-196.
  8. Kasprzycki 2019, s. 161.
  9. Rybka i Stepan 2006, s. 282.
  10. Rybka i Stepan 2006, s. 834.
  11. Rocznik Oficerski 1924, s. 962, 966.
  12. Rocznik Oficerski 1928, s. 669, 676.
  13. Rocznik Oficerski 1932, s. 288, 793.
  14. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 32 z 02.04.1924 r., s. 177.
  15. Spis oficerów 1921, s. 403, 726.
  16. Lista starszeństwa 1922, s. 293.
  17. Rocznik Oficerski 1923, s. 1057, 1064.
  18. Dz. Rozk. Wojsk. Nr 93 z 25.10.1919 r., s. 2337.
  19. Ranglisten 1918, s. 728.
  20. Ranglisten 1918, s. 328.
  21. M.P. z 1938 r. nr 259, poz. 612.

Oceń: Tadeusz Kurzeja

Średnia ocena:4.85 Liczba ocen:12