Rudolf Schwarz to postać, która łączy w sobie wiele pasji i talentów. Urodził się 23 marca 1834 roku w Wadowicach, a swoją życiową drogę zakończył 24 maja 1899 roku w Bykowcach.
Był nie tylko polskim kupcem, ale także utalentowanym muzykiem i oddanym pedagogiem. Jego niezwykłe umiejętności i zaangażowanie w życie kulturalne sprawiły, że na stałe wpisał się w historię regionu oraz w świadomość społeczności, których był częścią.
Życiorys
Rudolf Schwarz urodził się 23 marca 1834 roku w Wadowicach. Pochodził z rodziny o niemieckich korzeniach, której członkowie zajmowali się handlem, ciesząc się przy tym względnie wysokim statusem majątkowym. Był jednym z dzieci Franciszka, który pełnił funkcję kupca, asesora magistrackiego oraz właściciela folwarku Szwarcowizna (zm. 1839) i Emilii z rodziny Kotschil. Miał również siostry, a w jego domu rodzinnym muzyka odgrywała ważną rolę.
W Wadowicach zdobywał wykształcenie w szkole głównej normalnej, a później w szkole realnej. Choć jego przeznaczeniem było kontynuowanie rodzinnych tradycji kupieckich, jego pasja do muzyki była nieodłączna. Od piątego roku życia uczył się gry na fortepianie i doskonalił swoje umiejętności na skrzypcach. Teoretyczne podstawy muzyki studiował pod okiem jednego z nauczycieli, Löfflera, który pochodził z Lipska. W 1853 roku odziedziczył sklep w Wadowicach po swoim wujku, w którym pracował przez trzy lata, aby w 1856 roku sprzedać ten interes i przenieść się do Lwowa.
W Lwowie nawiązał współpracę z Henrykiem Fuchsem, zakładając wspólnie sklep galanteryjny, a później także sklep fortepianowy. Jego lokale znajdowały się niedaleko domu przy ul. Teatralnej. Równocześnie rozwijał swoje zainteresowania muzyczne pod kierunkiem znawcy teorii muzyki, Karola Mikulego. W latach 1857-1858 stał się aktywnym członkiem Galicyjskiego Towarzystwa Muzycznego, a wkrótce później zasiadł w jego wydziale.
W tym okresie jego dom stał się miejscem pełnym muzyki i patriotycznej atmosfery. W latach 1869-1873 organizował cykliczne niedzielne „poranki muzyczne”, które zyskały dużą popularność w całym Lwowie. Podczas tych spotkań występował chór mieszany, który sam stworzył i który liczył około 70 osób. Rudolf grał na harmonium, organach, fortepianie oraz skrzypcach. Od 1866 do 1867 sprawował funkcję drugiego dyrygenta w operze Teatru Skarbka, a od 1868 roku pełnił rolę chórmistrza GTM. 12 listopada 1871 roku został mianowany zastępcą dyrektora Towarzystwa.
Rok 1874 oznaczał koniec jego działalności kupieckiej, poświęcił się w pełni karierze muzycznej. W 1875 roku Rudolf został profesorem gry na organach oraz nauczał teorii muzyki na kursie pedagogicznym. Od 19 stycznia 1878 pełnił rolę zastępcy dyrektora artystycznego lwowskiego Konserwatorium i Towarzystwa Muzycznego, a po ustąpieniu K. Mikulego w 1887 roku objął to stanowisko na zasadach tymczasowych. Ostatecznie, 8 maja 1888 roku został wybrany na stałego dyrektora artystycznego Towarzystwa Muzycznego i Konserwatorium. Funkcje te pełnił aż do swojej śmierci, a także redagował „Przegląd Muzyczny”, który ukazywał się krótko od początku 1877 roku. W trakcie swojej pracy kompozytorskiej stworzył niewielką liczbę utworów, w tym preludia, a także napisał podręcznik „Szkoła na harmonium” w 1898 roku, które kierowane było do amatorów.
Podczas powstania styczniowego w 1863 roku został mianowany przez Rząd Narodowy naczelnikiem Okręgu I w Wydziale V miasta Lwowa. Jego dom w centrum miasta służył jako miejsce spotkań dla spiskowców, w tym takich osobistości jak Edmund Różycki, Karol Różycki, Jan Stella-Sawicki, Michał Heydenreich, Romuald Traugutt oraz wielu innych. W jego mieszkaniu produkowano i magazynowano amunicję, a także ukrywano poszukiwanych powstańców, z pomocą żony Rudolfa.
W 1862 roku poślubił Ludmiłę z domu Zawilską, z którą miał trzy córki: Stanisławę (1864-1923, zamężną najpierw z Aleksandrem Tarnawieckim, a potem z Ludwikiem Baldwin-Ramułtem), Marię (zamężną z lekarzem dr. Władysławem Gedlem, babkę Marka Gedla) i Ludmiłę, która była znaną śpiewaczką i nauczycielką śpiewu w Paryżu pod pseudonimem Lody Palasara.
Zmarł niespodziewanie na chorobę serca w Zielone Świątki 24 maja 1899 roku podczas wizyty u córki. Jego pogrzeb, który odbył się 27 maja 1899 roku na starym cmentarzu w Bykowcach, prowadził proboszcz z Sanoka, ks. Bronisław Stasicki. Uczestniczyli w nim żałobnicy z rodziny oraz inne osoby przybyłe z Krakowa i Lwowa.
W wydarzeniu wziął także udział przyjaciel rodziny, lwowski architekt Władysław Halicki, który miał zaszczyt wykonać grobowiec rodzinny.
Przypisy
- Maryla Pałasz. Dworskie powidoki. „Tygodnik Sanocki”. Nr 19 (1168), s. 10, 09.05.2014 r.
- Elżbieta Orman: Rudolf Schwarz. Internetowy Polski Słownik Biograficzny. [dostęp 05.06.2021 r.]
- D. Kolbín: Schwarz (Schwarc), Rudolf (1834-1899), Musiker und Kaufmann. biographien.ac.at. [dostęp 05.06.2021 r.] (niem.).
- Osobiste. Z żałobnej karty. „Kurjer Lwowski”. Nr 567, s. 4, 09.12.1912 r.
- Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 139 (poz. 166).
- Księga aktów zejść rzym.-kat. Sanok 1878–1904. T. H. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 300 (poz. 101).
- Lwów. „Kurier Warszawski”. Nr 145, s. 11, 28.05.1899 r.
- Kronika. „Kurjer Lwowski”. Nr 146, s. 4, 28.05.1899 r.
- Seweryn Berson. Rudolf Schwarz. „Gazeta Lwowska”. Nr 119, s. 3-4, 27.05.1899 r.
- Stanisław Niewiadomski. Rudolf Schwarz. „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne”. Nr 22 (818), s. 249-250, 22.05.1899 r.
- Stanisław Niewiadomski. Kronika żałobna. Rudolf Schwarz. „Iris”. Nr I, s. 297-298, 1899 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Maria Kowalska (aktorka) | Carl Korn | Edwin Jędrkiewicz | Gabriela Molesztak | Aleksandra Opalińska | Michał Sikorski (aktor) | Berta Lask | Halina Filek-Marszałek | Tomasz Sordyl | Ada Sari | Bolesław Karpiński | Jarosław Kłaput | Stefan Kołomłocki | Aleksander Migo | Adam Dobrodzicki | Witold Kłębkowski | Mieczysław Kotlarczyk | Barbara Sołtysik | Ludwik Pindel | Witold DamasiewiczOceń: Rudolf Schwarz