Bolesław Karpiński

---

Życiorys

Bolesław Karpiński przyszedł na świat 21 kwietnia 1879 roku w Wadowicach, w rodzinie Alfonsa oraz Barbary z Piszów. Jako absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego, kontynuował swoje życie zawodowe jako nauczyciel w różnych gimnazjach. W okresie od 1910 do 1911 roku pracował w Rzeszowie, a następnie w Tarnowie w latach 1912-1914 oraz w Piotrkowie.

W trakcie I wojny światowej Karpiński służył w 2 pułku Legionów, gdzie później prowadził kursy dla oficerów. Jako kapitan brał aktywny udział w wojnie polsko-bolszewickiej, a w 1921 roku został odznaczony Krzyżem Walecznych za swoje zasługi dla kraju.

Po wyjeździe z Małopolski osiedlił się z rodziną w Lesznie 1 maja 1921 roku. Tutaj uczył języka polskiego oraz łaciny w Państwowym Gimnazjum J.Á. Komenský’ego, a także podejmował pracę w innych placówkach edukacyjnych w tym mieście, takich jak Szkoła Rolnicza, Państwowa Szkoła Budownictwa i Miejskie Gimnazjum Żeńskie im. Marii Konopnickiej. Uczył nawet w niemieckim Prywatnym Gimnazjum Humanistycznym im. Immanuela Kanta, a jego dorobek szkolny zaowocował uzyskaniu tytułu profesora szkół średnich.

Integralną częścią jego pracy dydaktyczno-wychowawczej były działania pozalekcyjne. Karpiński angażował się w organizowanie działalności młodzieżowych oraz współpracował z uczniami w ramach różnych kół zainteresowań. Przy męskim gimnazjum zainicjował powstanie teatru szkolnego, który wystawiał spektakle w jego tłumaczeniu, takie jak tragedia Eurypidesa pt. 'Alkestis’ oraz komedia Terencjusza 'Bracia’. Przedstawienia te miały miejsce nie tylko w Lesznie, ale także w Ostrowie, Rawiczu, Kościanie i Wolsztynie, a ich finałowym zwieńczeniem był występ zorganizowany na Powszechną Wystawę Krajową w 1929 roku z okazji 10-lecia odzyskania niepodległości.

Kolejnym dowodem jego twórczości literackiej jest dramat o Zawiszy Czarnym pod tytułem 'Sulima’ oraz zbiór fraszek. W 1921 roku w 'Głosie Leszczyńskim’ opublikowano osiem jego wierszy. Był on aktywnym działaczem kultury w Lesznie, współtworząc Leszczyńskie Towarzystwo Krzewienia Nauki i Sztuki. Jego wszechstronność obejmowała również malarstwo, rysunki, karykatury, recenzje teatralne, autorstwo tekstów o sztuce, a także działalność jako poeta, publicysta lokalnej prasy oraz badacz regionalny. Karpiński prowadził zapiski od momentu aresztowania 8 września 1939 roku do czasów swojej egzekucji.

Przed wybuchem II wojny światowej Bolesław Karpiński znalazł się na liście osób uznawanych przez V kolumnę miejscowych Niemców za szczególnie niebezpieczne dla Rzeszy. Uczestniczył w internowaniach, a jego działalność nie umknęła uwadze władz. W niemieckim spisie wydanych kar śmierci figurowała informacja o jego statusie jako 'wróg Niemiec, legionista’. Karpiński został rozstrzelany podczas publicznej egzekucji, która miała miejsce w ramach Operacji Tannenberg, pod murem więzienia w Lesznie. Zginął wykrzykując: 'Jeszcze Polska nie zginęła’.

Jego ostatnie miejsce spoczynku to nieoznakowana mogiła zbiorowa, położona poza cmentarnym murem w alei do Borowej Karczmy. W każdą rocznicę egzekucji, odbywają się uroczyste apele poległych pod tablicą odsłoniętą 21 października 1945 roku. Dodatkowo, w dniu 21 października 1986 roku, odsłonięto tablicę z nazwiskami ofiar mordu. Bolesław Karpiński był żonaty z Heleną z Albrechtów i do dziś pozostaje patronem ulicy w Lesznie.

Ordery i odznaczenia

Bolesław Karpiński został uhonorowany wieloma odznaczeniami, które są świadectwem jego zasług dla kraju. Wśród nich wyróżnia się:

• Krzyż Niepodległości – przyznany 24 maja 1932 roku „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
• Krzyż Walecznych.

Twórczość poetycka i dramatyczna

Bolesław Karpiński to wybitny twórca, który znaczną część swojej kariery poświęcił dramaturgii oraz poezji. Jest znany przede wszystkim jako autor dramatycznego utworu o Zawiszy Czarnym zatytułowanego „Sulima”, który zdobył uznanie w środowisku artystycznym. W jego dorobku znajdują się również fraszki, a także przetłumaczone dzieła z klasycznej literatury.

Ważnym elementem twórczości Karpińskiego jest książeczka dla dzieci oraz zbiór wierszy, który koncentruje się na tematyce wojennej i legionowej. Dramaty takie jak „Julka” oraz „Król Jan III” były wystawiane zarówno w teatrze szkolnym, jak i zawodowym. Szczególną popularnością cieszyła się jego napisana wierszem bajka „Czerwony Kapturek”, oczarowując kolejne pokolenia młodych czytelników.

Wiele jego utworów znalazło swoje miejsce na łamach prasy leszczyńskiej, z czego spora część pozostaje w rękopisach, co świadczy o ogromnej jego kreatywności i bogactwie twórczym. Ponadto Karpiński był również znanym publicystą, który współpracował z „Głosem Leszczyńskim”, a przez pewien czas pełnił funkcję redaktora tej gazety. Jego artykuły publikowane były w różnych czasopismach, w tym w fachowych wydaniach pedagogicznych oraz poświęconych literaturze greckiej i rzymskiej, jak i lokalnej prasie.

W jego osiągnięciach znajdują się takie prace jak zbiór fraszek „Figle” oraz wspomniana wcześniej bajka dla dzieci „Czerwony Kapturek”. Karpiński wydał także zbiór wierszy dotyczący wydarzeń wojennych i legionowych, zatytułowany „Rok 1914–1920”. Niestety, znaczna część jego poezji pozostaje w rękopisach, ale część z nich została uwzględniona w antologiach, w tym w „Zbiorze wierszy nowoczesnych” oraz „Poetach Ziemi Leszczyńskiej”, jak i „Kropli wrzącej krwi: Powstanie Wielkopolskie w poezji i pieśni”.

Napisał również dramat „Prolog”, poświęcony Zygmuntowi III Wazie, w 1909 roku w Krakowie, który zyskał prestiżową nagrodę w konicursie Akademickiego Koła Artystycznego Miłośników Dramatu Klasycznego oraz Koła Slawistów. Jego twórczość pozostaje ważnym elementem polskiej literatury, odzwierciedlającym różnorodność tematów i stylów artystycznych.

---

Oceń: Bolesław Karpiński

---