Andrzej Pawłowski (fotograf)

---

Życiorys

Andrzej Pawłowski, uznawany za jednego z pionierów nowoczesnej sztuki, ukończył Wyższą Szkołę Ogrodnictwa w Tarnowie. Po pewnym czasie pracy jako instruktor w Państwowej Szkole Ogrodnictwa w Krakowie, wziął udział w studiach na wydziale rzeźby i architektury wnętrz na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych.

Podczas nauki, asystował Tadeuszowi Kantorowi, co miało znaczący wpływ na jego artystyczną wizję. W 1950 roku uzyskał dyplom na Wydziale Architektury Wnętrz. Wkrótce po tym krok w stronę nowoczesnego projektowania, zorganizował Studium Form Przemysłowych, które z czasem przekształciło się w Wydział Form Przemysłowych krakowskiej ASP. Pawłowski pełnił tam funkcję profesora, a także dziekana aż do 1986 roku.

Artysta był współzałożycielem powojennej Grupy Krakowskiej oraz Stowarzyszenia Projektantów Form Przemysłowych. Należał do ZPAP oraz ZPAF, angażując się w prace Międzynarodowej Rady Stowarzyszeń Wzornictwa Przemysłowego (ICSID).

Jego twórczość artystyczna zaczęła rozwijać się w latach 1950-1952, kiedy to stworzył cykl rzeźbiarski „Płazy” oraz serię rysunkową „Gady”. W 1957 roku zaprezentował „Kineformy”, dzieło stworzone w wyniku eksperymentów z teatrem epidiaskopowym, w którym obrazy fotograficzne powstały na materiale światłoczułym. Ta praca zdobyła uznanie na festiwalu w Brukseli w 1958 roku.

Pawłowski kontynuował rozważania artystyczne, realizując film „Tam i tu” w 1958 roku. Jego różnorodne cykle fotograficzne, takie jak „Luxogramy”, „Heliogramy”, oraz „Ręce” (nazywane później „Genesis”), zyskały uznanie w środowisku artystycznym. Dodatkowo, tworzył dzieła malarskie, używając form naturalnie ukształtowanych. Jego rzeźby, w tym „Manekiny” oraz „Sarkofagi krakowskie” z 1975 roku, również wpisują się w jego wyjątkowy styl.

W 1963 roku skoncentrował się na tworzeniu cyklów obrazów i obiektów przestrzennych. Pawłowski był autorem wielu spektakli wizualnych, które zaprezentowały jego pomysły realizacji ruchomych obrazów świetlnych, a także zaangażował się w kompozycję fotogramów. Współpracował z przemysłem, aranżował wystawy czasowe oraz stałe ekspozycje, w tym w Muzeum Narodowym i Muzeum Historycznym w Krakowie.

Warto wspomnieć, że Pawłowski prowadzili również innowacyjne projekty w teatrze, eksperymentując z kukiełkami umieszczonymi w walizkach i występując jako aktor w sztuce „Mątwa” według Witkacego w teatrze Cricot.

Andrzej Pawłowski zdobył szersze uznanie w latach 50. dzięki swoim znanym kineformom – ruchomym, improwizowanym obrazom świetlnym, które kolejne zrealizował na filmie. Jego rzeźby dotykowe „stymulatory wrażeń nieadekwatnych” powstałe na początku lat 60. zostały uznane przez krytyków za przełomowe w historii sztuki.

Artysta sformułował oryginalną ideę formy naturalnie kształtowanej, uważając, że kształt powstaje w wyniku autentycznego procesu, zgodnego z prawami natury. Optował za aktywnym używaniem intelektu w twórczości, stawiając na określenie założeń i idei dzieła oraz na mniej na dążenie do ich materializacji. Dzięki takiej postawie plasuje się wśród prekursorów sztuki konceptualnej.

Efektem jego twórczych poszukiwań były liczne cykle, realizowane w różnych technikach, które przypisywano do klasycznych dziedzin fotografii, jak „Luxogramy”, „Heliogramy”, „Omamy”, „Genesis” czy „Discovery”. Jego malarstwo i rzeźba, w tym „Manekiny” i „Sarkofagi”, pozostają świadectwem jego unikalnego stylu i nieprzeciętnej twórczości.

Oprócz tego, Pawłowski projektował dla przemysłu, aranżował wnętrza i wystawy, współpracował przy produkcji filmów oraz organizował pionierską szkołę designu – Wydział Form Przemysłowych krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Aktywnie uczestniczył w pracy pedagogicznej, naukowo-badawczej oraz teoretycznej, przekazując swoje doświadczenie i biorąc czynny udział w edukacji przyszłych pokoleń twórców.

Lata 40

W 1940 roku, w październiku, Andrzej Pawłowski zainicjował swoją edukację w Staatliche Gàrtnerschule, czyli rocznej szkole ogrodniczej znajdującej się w Tarnowie. To był ważny krok w jego życiu, kształtujący przyszłość artysty.

Natomiast w roku 1941, od 1 października, kontynuował naukę w Staatliche Gàrtnerbauschule, nowej instytucji, tj. Państwowej Wyższej Szkole Ogrodniczej, gdzie uczęszczał aż do dnia 20 września 1943 roku, zdobywając solidne podstawy w ogrodnictwie.

W roku 1943, 1 lipca, rozpoczął pracę jako pomocnik ogrodniczy w Szkółce Drzew i Ogrodach w Gumniskach k. Tarnowa. W jego zakresie obowiązków znajdowała się pielęgnacja drzew ozdobnych i owocowych, co trwało aż do 15 lutego 1944 roku.

W 1944 roku, współpracował z Armią Krajową, posługując się pseudonimem Pieczara. W ramach tej działalności, opuścił Tarnów i podjął zatrudnienie jako instruktor w Państwowej Szkole Ogrodnictwa w Krakowie, gdzie pracował od 28 lutego 1944 do 15 stycznia 1945. W efekcie współpracy z armią, były podejmowane działania wywiadowcze Więcej niż tylko ogrodnictwo, Andrzej nadzorował ruch wojsk oraz transporty kolejowe, co miało kluczowe znaczenie w tamtych czasach.

W czerwcu tego samego roku, w obliczu zagrożenia przymusowego wyjazdu do pracy w Niemczech, Pawłowski wybrał się w okolice Tuchowa. Tam angażował się w zakamuflowane akcje dywersyjne, które pozwoliły na paraliżowanie ruchu pociągów poprzez demontaż torów pod pretekstem ich naprawy. Latem brał również udział w działaniach mających na celu rozpoznanie frontowych umocnień budowanych przez Niemców, co poszerzało jego horyzonty zawodowe i doświadczenie.

Na przełomie roku 1944 i 1945, jesienią, postanowił włączyć się w konspirację i zapisał się na Wydział Rolno-Leśny Uniwersytetu Jagiellońskiego.

W marcu 1945 zgłosił się jako ochotnik do wojska, jednak jego aplikacja została odrzucona z powodu zdiagnozowanej wady wzroku. Mimo to w kwietniu podjął studia na Wydziale Ogólnym w Państwowym Instytucie Sztuk Plastycznych. Choć miał zamiar połączenia sztuki zdobniczej z ogrodnictwem, później kontynuował edukację na Wydziale Rzeźby Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych, w pracowni prof. Kalfasa, oraz na Wydziale Architektury Wnętrz ASP w Krakowie, gdzie studiował m.in. wystawiennictwo pod okiem prof. Sigmunta.

W 1947 roku, do 1950, Andrzej Pawłowski był studentem Tadeusza Kantora, który prowadził pracownię malarstwa na Wydziale Architektury Wnętrz. Dodatkowo, w roku 1948, od września, podjął pracę jako młodszy asystent na tym samym wydziale, zdobywając doświadczenie w nauczaniu i sztuce.

W 1949 roku nastąpił znaczący krok w jego życiu prywatnym, gdyż wziął ślub z Wandą Grochowalską, co na pewno wpłynęło na jego życie zawodowe i artystyczne.

Lata 50

W roku 1950 Andrzej Pawłowski uzyskał dyplom z form przemysłowych, studiując pod okiem prof. Zbigniewa Chudzikiewicza na Wydziale Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych. Jego najwcześniejsze prace z tego okresu obejmują rysunki przedstawiające akty oraz rzeźbę w gipsie, znaną później jako Isztar (1948). Po ukończeniu studiów, Pawłowski objął stanowisko asystenta, a w latach 1951-1953 pracował jako inżynier-projektant w Centralnym Biurze Projektów Architektonicznych i Budowlanych. W tym czasie projektował aranżację wystawy „Sztuka dla przemysłu” w Krakowie. W latach 1950-1952 jego twórczość skupiła się na cyklu prac rysunkowych zatytułowanym Gady oraz rzeźbiarskich Płazy. W tym samym okresie eksperymentował z walizkowym teatrem lalek, gdzie widzowie mogli obserwować lalki w ustawionym pod kątem lustrze. Z czasem prace te zaowocowały w rozwój kineform i heliografii, jako nowych form sztuki wizualnej.

W 1951 roku Pawłowski uczestniczył w I Kongresie Nauki Polskiej w Warszawie, jako przedstawiciel asystentów ASP w Krakowie. Projektował również aranżację wystawy „Książka polska” w Berlinie i wnętrza Akademii Medycznej w Zabrzu. W tym samym roku na świat przyszedł jego syn Maciej, a rodzina osiedliła się przy ul. Zaleskiego 40/2 w Krakowie.

W 1953 roku Pawłowski zajął się projektowaniem wnętrz Państwowego Teatru Lalek „Banialuka” w Bielsku, gdzie był głównym projektantem w zespole z Leszkiem Wajdą i Antonim Haską. To również był rok, w którym został członkiem ZPAP.

Rok 1954 był czasem, kiedy Pawłowski prowadził dalsze eksperymenty z teatrem lalkowym, a także realizował cykl heliografii zatytułowany Luxogramy, który kontynuował w roku 1955 jako Luxogramy II. Artysta projektował również wnętrza sklepów w Kielcach, a jego działalność akademicka zaowocowała powołaniem go na stanowisko adiunkta na Wydziale Architektury Wnętrz ASP. W tym samym roku radość przyniosło narodziny jego syna Marcina.

1955 był rokiem, w którym Pawłowski rozpoczął próbować swoich sił z kineformami. W pierwszym aparacie zastosował proste pudło z dykty, gdzie umieścił żarówkę i różne modele, co pozwalało na delikatną manipulację. W tym czasie jego prace zaprezentowane były na „Wystawie architektury wnętrz i sztuki dekoracyjnej” w Pałacu Sztuki w Krakowie, gdzie zaprezentowano także projekt wnętrz „Banialuki”. Pawłowski wziął także udział w Okręgowej Wystawie ZPAR, gdzie jego projekt plakatu na Światowy Kongres Pokoju w Helsinkach uzyskał wyróżnienie. Pod koniec roku na świat przyszedł kolejny syn, Marek.

W 1956 roku kontynuował rozwój kineformów, wprowadzając nowoczesne rozwiązania technologiczne, takie jak ruchome soczewki. W tym roku stworzył cykl Heliogramów, które były kontynuacją jego wcześniejszych badań. Pawłowski zagrał także rolę jednego z „wujów” w Mątwie Stanisława Ignacego Witkiewicza i rozpoczął samodzielną pracę pedagogiczną. Jego eksponowane prace zyskały uznanie na Wystawie młodej plastyki w Krakowie.

W 1957 roku miała miejsce premiera Kineform w teatrze Cricot 2, gdzie Pawłowski zaprezentował swoje nowatorskie prace, okraszone muzyką. W tym czasie zorganizował swoją pierwszą indywidualną wystawę w KMPiK w Warszawie, której katalog był wstępnie opisany przez Tadeusza Kantora. Wziął również udział w XI Triennale w Mediolanie, gdzie prezentował swój nowy projektor do kineform.

Rok 1958 przyniósł sukcesy Pawłowskiego na międzynarodowych festiwalach filmowych, gdzie film Kineformy zdobył medal na Expo 58 w Brukseli. Przygotowywał scenariusze do niezrealizowanych projektów filmowych oraz wystaw, w tym zatroszczył się o odpowiednią ekspozycję dla Andrzeja Wróblewskiego i polskiego działu na Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Moskwie. 17 czerwca Pawłowski objął stanowisko prezesa Grupy Krakowskiej, co dodatkowo umocniło jego rolę w artystycznym środowisku Krakowa.

W ostatnim roku lat pięćdziesiątych, 1959 stworzył niezwykłe cykle heligramów, które wciągnęły go w dalsze badania w obszarze fotografii. Oprócz działań na polu sztuki, zrealizował projekty wystaw dla znanych artystów takich jak Adam Marczyński, co tylko podkreśliło jego uznanie w środowisku artystycznym i przemysłowym.

Lata 60

W latach sześćdziesiątych Andrzej Pawłowski brał udział w wielu wydarzeniach artystycznych oraz rozwijał swoje umiejętności dydaktyczne. W 1960 roku odbyła się wystawa Grupy Krakowskiej w Galerii Krzysztofory w Krakowie, gdzie zaprezentował pracę z cyklu Somnamy. Prócz tego miał aktywny udział w wystawach w Mediolanie i Peskarze.

Pawłowski aktywnie wprowadzał nowe programy nauczania na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, w tym zajęcia z plastyki kinetycznej. Oprócz tego rozpoczął współpracę z przedsiębiorstwem PROZAMET, gdzie projektował różne maszyny, w tym formy narzucarki automatyczne oraz urządzenia do cięcia drutu.

W 1961 roku artysta brał udział w wystawie „Kraków filmowy 1896–1961” oraz współpracował przy realizacji filmu „Prawo serii” w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego. Prezentował również referat dotyczący nowoczesnych tendencji w projektowaniu przemysłowym. Współprojketował maszyny i brał udział w wielu tymczasowych wystawach w Krakowie.

Rok 1962 przyniósł nowe artystyczne eksperymenty. Pawłowski zajął się cyklami fotogramów oraz rozpoczął tworzenie prac z wykorzystaniem palników, co zaowocowało powstaniem unikalnych efektów wizualnych. Jego obecność na wystawach Grupy Krakowskiej stała się już tradycją.

W 1963 roku artysta kontynuował swoje badania w dziedzinie form naturalnie ukształtowanych, co prowadziło do powstania nowych rzeźb dotykowych. Jego prace były doceniane na wystawach krajowych i zagranicznych, a Pawłowski stał się jednym z kluczowych wykładowców na Wydziale Form Przemysłowych ASP.

Rok 1964 to czas, gdy Pawłowski zrealizował cykl czternastu Manekinów, a także rozpoczął kierowanie Katedrą Projektowania Form Przemysłowych. W tym czasie odbyła się także jego indywidualna wystawa, która przyciągnęła uwagę krytyków.

W 1965 roku artysta wystawił swoje prace na Festiwalu Sztuk Plastycznych, a także współtworzył Stowarzyszenie Projektantów Form Przemysłowych, gdzie pełnił rolę pierwszego prezesa.

Rok 1966 to międzynarodowe wystawy, a wśród nich pokaz 100 polskich malarzy współczesnych w Sztokholmie. Pawłowski był również aktywnym uczestnikiem sympozjów naukowych, gdzie prezentował swoje teorie dotyczące projektowania.

W 1967 roku odbyła się kolejna indywidualna wystawa, a także Pawłowski brał udział w licznych międzynarodowych wydarzeniach, zdobywając uznanie w dziedzinie wzornictwa przemysłowego, a także zapewniając sobie pozycję w zarządzie ICSID.

W roku 1968 artysta kierował Katedrą Metodyki Projektowania oraz brał udział w wielu wystawach, rozwijając swoje zainteresowania związane z projektowaniem form i systemów edukacyjnych dla artystów. Jego prace były stale obecne w galeriach artystycznych, przyciągając wzrok miłośników sztuki.

Rok 1969 był końcowym etapem dekady, w której Pawłowski zdobył wyróżnienia za swoje osiągnięcia artystyczne oraz prowadził badania nad metodyką kształcenia projektantów. Pomimo wielu wyzwań, jego twórczość miała znaczący wpływ na rozwój współczesnego wzornictwa w Polsce.

Lata 70

W latach 70. Andrzej Pawłowski podejmuje szereg działań, które znacząco wpływają na rozwój polskiej sztuki oraz projektowania. Już w 1970 roku projektuje system informacji wizualnej dla Zakładów Metali Lekkich w Kętach. W tym samym roku wygłasza referat na Międzynarodowym Seminarium Metodyki Kształcenia Projektantów w Warszawie – Kazimierz, podczas którego porusza kwestie dotyczące systemu kształcenia projektantów. Jego merytoryczne podejście do metodyki projektowania zdobywa uznanie, co zaowocowało przyznaniem mu Nagrody I stopnia MKiS za osiągnięcia w dziedzinie pracy naukowo-artystycznej i organizacji procesów dydaktycznych. Również bierze udział w jury konkursów, w tym „Expo-Design” w Berlinie Zachodnim oraz kilku innych w kolejnych latach.

W 1971 roku Pawłowski uczestniczy w prestiżowej wystawie „Fotografowie poszukujący”, która odbywa się w takich miastach jak Warszawa, Turyn, Genewa, czy Tokio. Ekspozycja ukazuje jego fotogramy z cyklu Ręce (Genesis). Dodatkowo powstają jego unikalne obrazy: Szkielet biały i Szkielet czarny, wykonane w interesującej technice polegającej na wypełnieniu kieszeni między płótnami suchym gipsem. Dla swoich zasług zyskuje nominację na profesora nadzwyczajnego sztuk plastycznych.

W 1972 roku artysta dokonuje nowatorskiego cyklu heliografii pod nazwą Zbiory, charakteryzującego się głębokimi czerniami i bielami. Bierze udział w licznych wydarzeniach artystycznych, m.in. jako uczestnik X Pleneru Koszalińskiego. Projektuje również samonośne zadaszenie z żywic poliestrowych podczas I Ogólnopolskiego Warsztatu Artystów plastyków „Ustka 72”. Przy tej okazji staje się członkiem Komitetu Naukoznawstwa PAN oraz Komisji Ergonomicznej Oddziału PAN w Krakowie. Podejmuje działania na rzecz poprawy edukacji w zakresie projektowania, biorąc udział w międzynarodowych sympozjach.

W 1973 roku Andrzej Pawłowski organizuje indywidualną wystawę pod tytułem „Andrzej Pawłowski. Fotogramy”, prezentując w niej swoje heliogramy. Angażuje się w życie towarzyskie w artystycznym Krakowie, wystawiając swoje prace w Galerii Krzysztofory. Jego działalność artystyczna wzbogaca się o nowe projekty, a w latach 1973-1975 Pawłowski pełni funkcję wiceprezesa Stowarzyszenia Projektantów Form Przemysłowych.

1974 to czas, w którym bierze udział w kolejnych wystawach, w tym „Krakowskie malarstwo i rzeźba w XXX-leciu PRL”. Pawłowski projektuje również znaczące ekspozycje, między innymi wystawę „500 lat drukarstwa w Krakowie” w Muzeum Narodowym w Krakowie. Jego badania nad wzornictwem oraz metodologia prowadzenia działań w zakresie projektowania przynoszą ciekawe rezultaty i znajdują uznanie w środowisku artystycznym.

W 1975 roku Pawłowski wygrywa I nagrodę za projekt serii opakowań obuwia „Podhale” oraz uczestniczy w wielu prestiżowych wystawach, między innymi „Widzieć i rozumieć” w Muzeum Narodowym w Krakowie. W kolejnym roku kontynuuje prace nad objazdową wystawą oraz rozwija swoje badania w dziedzinie kształcenia projektantów poprzez aktywny udział w seminariach.

Rok 1976 to dalszy rozwój tematyki wzornictwa przemysłowego, a Pawłowski zdobywa indywidualne nagrody i buduje swoją pozycję w środowisku artystycznym, biorąc udział w międzynarodowym wymiarze sztuki. W latach wcześniejszych nawiązuje także szersze kontakty z projektantami zagranicznymi, co jeszcze bardziej podnosi prestiż jego twórczości.

W 1977 roku organizuje wystawę retrospektywną „Osieki 1963-1976” oraz projektuje nowe ekspozycje stałe. W 1978 roku, podczas retrospektywnej wystawy „Omamy”, Pawłowski opracowuje także wszystko, co związane z jego pracami, w tym katalog i ilustracje. Przez cały ten czas jest on zaangażowany w rozwijanie sztuki fotograficznej oraz projektowania w kontekście różnorodnych mediów artystycznych.

W 1979 roku Pawłowski uczestniczy w licznych wystawach oraz projektuje ekspozycje, które wystawiane są w kraju i za granicą, w tym znaną wystawę „Fotografia polska” w Nowym Jorku oraz „Laureaci Nagród Państwowych”. Jego prace zdobywają międzynarodowe uznanie, a Pawłowski wciąż aktywnie działa w środowisku projektantów i artystów, stając się ważną postacią na mapie polskiej kultury.

Pawłowski również projektuje ekspozycje w nowej arcyciekawie pomyślanej przestrzeni, jaką są Sukiennice, co sprawia, że jego prace są bardziej dostępne dla szerokiej publiczności. Wydarzenia te plastycznie wzbogacają krajobraz polskiej sztuki niewątpliwie stawiając Pawłowskiego w gronie czołowych artystów sztuki użytkowej.

Lata 80

W 1980 roku miała miejsce znacząca wystawa zatytułowana „35 lat malarstwa w Polsce Ludowej”, która odbyła się w Warszawie, w Zachęcie. Była to druga ekspozycja przeniesiona z Muzeum Narodowego w Poznaniu. Tego samego roku zorganizowano również wystawę indywidualną zatytułowaną „Andrzej Pawłowski”, która miała miejsce w Galerii Sztuki Użytkowej Forma PSP w Warszawie, od lutego do marca (z katalogiem). Na tej ekspozycji prezentowane były między innymi dwa Manekiny oraz praca On z cyklu Sarkofagi krakowskie, a także fotogramy z cyklu Genesis i inne dzieła, w tym dokumentacja fotograficzna projektowanych maszyn do szycia, formierek, wiertarek oraz model aparatu telefonicznego.

W marcu zorganizowano wystawę „Fotografia polska 1839–1979″ w Warszawie, w Zachęcie, która wcześniej była pokazywana w Stanach Zjednoczonych i w kwietniu przeniesiono ją do Łodzi. W kolejnych miesiącach miała miejsce wystawa „Fotografia polska 1939–1979″ w Muzeum Sztuki w Łodzi, od kwietnia do czerwca (z katalogiem, prezentujące 4 fotogramy z cyklu Genesis). Kolejną wystawą była „Plenery osieckie 1963–1978″, która odbiła się echem w Rzeszowie, w Muzeum Okręgowym, a następnie w Pile i Słupsku (BWA). W tym okresie Pawłowski wygłosił referat na Seminarium „Twórcze projektowanie maszyn” w AGH, dotyczący systemu przemysłowego optymalizowania rzeczywistości, oraz przygotował referat na temat metod określania pozycji siedzącej w MOPS, w Komisji Ergonomicznej PAN. W tym czasie został również członkiem Rady Wzornictwa i Estetyki Produkcji Przemysłowej przy URM, gdzie pozostał do 1981 roku.

Następny rok, 1981, przyniósł Pawłowskiemu powrót do pełnienia funkcji dziekana Wydziału Form Przemysłowych ASP w Krakowie, po 11-letniej przerwie. W tym czasie miała miejsce wystawa „La photographie polonaise 1990–1981″ w Centre Georges Pompidou, Musée National d’Art Moderne, trwająca od stycznia do marca (z katalogiem, prezentującym 4 fotogramy z cyklu Genesis). Poza tym, pokazano również kolekcję Grupy Krakowskiej w Galerii Krzysztofory w Krakowie w lipcu i sierpniu, gdzie prezentowano trzy fotogramy. W latach 1981-1985 zajmował się badaniami pozycji siedzącej, współpracując z dyplomantami i Akademią Wychowania Fizycznego w Poznaniu, opracowując fantomy-modele człowieka oraz symulatory pozycji siedzącej.

W 1982 roku zorganizowano wystawę „Oblicza abstrakcji” ze zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu w BWA w Poznaniu we wrześniu. Kolejna wystawa, „Spotkania w Osiekach”, odbyła się w Muzeum Okręgowym w Koszalinie w grudniu, dokumentując plenery osieckie. Rok 1983 był kolejnym pełnym wyzwań, принес бутлуур „Rzeczywistość i wyobraźnia” w Muzeum Narodowym we Wrocławiu, a w listopadzie i grudniu w samej instytucji odbyła się wystawa prac Andrzeja Pawłowskiego (bez katalogu), pokazująca 14 prac z własnych zbiorów Muzeum.

Pawłowski również zorganizował pokaz filmu Kineformy podczas Kolokwium „Poszukiwania w polskim filmie o sztuce” w Łodzi w kwietniu. Dodatkowo, w latach 1983–1984 kierował zespołem projektującym ręczne narzędzia rolnicze do upraw międzyrzędowych. W 1984 roku artysta tworzył dwa cykle prac: Discovery i Epitafia II. W cyklu Discovery, który liczył 10 fotogramów, powrócił do techniki heliografii, a kompozycje były bardziej zdecydowane i dramatyczne. W Epitafiach II Pawłowski wracał do wcześniejszych doświadczeń, wykorzystując naświetlony papier fotograficzny.

Ważne wystawy z tamtego okresu to ekspozycja Grupy Krakowskiej w Węgrzech, a także wystawa „Nurt intelektualny w sztuce 40-lecia PRL” w Lublinie, gdzie pokazano dwie Powierzchnie naturalnie ukształtowane, które stworzono ze zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi. Rok 1985 przyniósł kolejną ekspozycję Grupy Krakowskiej w Galerii Krzysztofory, gdzie Pawłowski zaprezentował dwa Heliogramy z 1956 roku. Wystawa „Polska Sztuka Współczesna. Fotografia Artystyczna – prace z lat 1945–1984″ odbyła się w Zachęcie w Warszawie, następnie w Muzeum Narodowym we Wrocławiu w marcu i kwietniu, gdzie pokazano wiele jego dzieł.

Niestety, w 1986 roku Andrzej Pawłowski zmarł po ciężkiej chorobie 16 lutego w Krakowie. Jego twórczość miała duży wpływ na wiele osób, w tym na Krystynę Łuczak-Surówkę, studentkę Uniwersytetu Jagiellońskiego, która zainspirowana jego dziełami napisała pracę magisterską.

Ordery i odznaczenia

Andrzej Pawłowski, znany fotograf, został uhonorowany licznymi orderami i odznaczeniami, które świadczą o jego znaczących osiągnięciach. Oto lista jego wyróżnień:

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1976 roku,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, otrzymany w 1969 roku,
• Srebrny Krzyż Zasługi, który zdobył 22 lipca 1952 roku.

---

Oceń: Andrzej Pawłowski (fotograf)

---