Janina Brzostowska

---

Życiorys

Janina Brzostowska była córką Jana Dorozińskiego, dyrektora gimnazjum w Wadowicach, oraz Julii z d. Berner. Po ukończeniu klasycznego gimnazjum zdecydowała się na dalsze kształcenie, wybierając polonistykę oraz romanistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jej życie osobiste związane było z kapitanem Ludomirem Bończą-Brzostowskim, z którym wzięła ślub. Przez jakiś czas przebywała we Lwowie, gdzie jej mąż zdobył doktorat z prawa na lokalnym uniwersytecie. Ostatecznie para osiedliła się w Warszawie, gdzie Janina rozpoczęła swoją literacką karierę.

Brzostowska, jako najmłodszy członek grupy literackiej Czartak, założonej przez Emila Zegadłowicza, zadebiutowała w 1924 roku. Jej zbiory wierszy, w tym „Szczęście w cudzym mieście”, zostały opublikowane w 1925 roku. W latach 1938–1939 pełniła rolę redaktorki w czasopiśmie „Skawa”, a w swoich zbiorach poezji opublikowała aż 18 tomików, w tym “Poezje zebrane” wydane w 1981 roku oraz wiersze publikowane w różnorodnych czasopismach literackich po tym okresie. Janina napisała także trzy powieści: „Kobieta zdobywa świat”, „Bezrobotni Warszawy” oraz „Lubuskie dziewanny”. Jej dorobek literacki obejmował także liczne publikacje w gazetach i czasopismach.

Wyróżniającą cechą twórczości Brzostowskiej jest jej talent do tłumaczenia. Jako pierwsza w Polsce przetłumaczyła na język polski wszystkie wiersze Safony, a z innych języków przełożyła wiersze autorów takich jak Elisabeth Borchers, Karl Krolow, Rainer Maria Rilke, Georg Maurer oraz Guenter Kunert z niemieckiego, Weselin Chanczew z bułgarskiego, Jan Kostra ze słowackiego, jak również Jaroslav Seifert z czeskiego. Jej przekłady pojawiły się 20 lat przed przyznaniem Nagrody Nobla oraz innymi tłumaczeniami z tych języków.

Refleksyjność charakteryzująca poezję Brzostowskiej nie jest jedynie dążeniem do celnych point. Alfred Łaszowski stwierdził, że jej refleksje pełnią funkcję twórczej inspiracji, gdzie myśli przekształcają się w emocjonalne przeżycia. Jak zauważa krytyk, cała sztuka polega na subtelnym zintegrowaniu myśli z formą wiersza, tak aby stały się one jego integralną częścią, niemalże niewidzialną obecnością w utworze.

Janina Brzostowska należała również do grona założycieli International Academy of Poetry w Cambridge w Anglii. Jej poezje tłumaczone były na wiele języków, w tym angielski, bułgarski, czeski, esperanto, francuski, hebrajski, hiszpański, niemiecki, portugalski, rumuński, słowacki, ukraiński oraz włoski. Istotne są również wydania jej przekładów ukraińskich i hebrajskich z lat 2002 i 2003, oraz niemieckie tłumaczenia z roku 2016.

Warto dodać, że Janina Brzostowska była matką Witolda Brostowa, profesora na University of North Texas w Denton oraz doktora honorowego Politechniki Lwowskiej. To wszystko czyni ją postacią niezwykle ważną w polskiej literaturze i kulturze.

Ważniejsze publikacje

Poezje:

• Poezje zebrane. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1981,
• Dwuskrzydłe światło: poezje wybrane = Dvokrile cvitlo: vibrani poezii. Lwów: Wydawnictwo Politechniki Lwowskiej, 2002. – Tekst równol. pol. i ukr,
• Myśli o szczęściu. Jerusalem: Carmel Publishing House, 2003. – Tekst równol. pol. i hebr,
• Dwuskrzydłe światło – Zweiflügellicht. Kraków: Wydaw. i Drukarnia Towarzystwa Słowaków w Polsce, 2016. – Tekst równol. pol., niem.

Przekłady:

• Safona: Pieśni. Warszawa: Państ. Instytut Wydawniczy 1961. Wyd. nast.: wyd. 2, 1969, wyd. 3, 1978,
• Jaroslav Seifert: Liryki. Warszawa: Państ. Instytut Wydawniczy 1961. Wyd. nast. 1984.

O poetce

Janina Brzostowska jest postacią, której twórczość zasługuje na szczególną uwagę w kontekście polskiej literatury. Alfred Łaszowski w swoim artykule „O twórczości Janiny Brzostowskiej” opublikowanym w „Poezji” w 1978 roku, na stronach 55–64, przybliża czytelnikom najważniejsze aspekty jej pracy.

Warto również wspomnieć o Współczesnych polskich pisarzach i badaczach literatury, słowniku biobibliograficznym, który wydano w Warszawie w 1994 roku, w tomie pierwszym, na stronach 318–319, gdzie czytelnicy mogą znaleźć więcej informacji o Brzostowskiej oraz jej znaczeniu w literaturze.

---

Oceń: Janina Brzostowska

---