Marian Morelowski

---

Życiorys

Marian Morelowski, urodzony 2 marca 1884 roku w Wadowicach, pochodził z rodziny Juliana Feliksa Morelowskiego oraz Sabiny Langfort. Już w 1902 roku zdał egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum św. Jacka w Krakowie. Jego dalsza edukacja odbyła się na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie studiował historię sztuki oraz filologię romańską. W latach 1905-1906 kontynuował naukę na Uniwersytecie Wiedeńskim, a następnie wyjechał do Paryża, gdzie studiował na Sorbonie oraz w Collège de France.

Po powrocie do Krakowa w latach 1911-1915 uczył języka francuskiego. Obszerną wiedzę z zakresu historii sztuki potwierdza uzyskany doktorat, który zdobył w 1912 roku na uniwersytecie wiedeńskim na podstawie rozprawy zatytułowanej „Świat zewnętrzny w twórczości Saint Pierr’a”. W trakcie I wojny światowej, w latach 1915-1918, przebywał w Moskwie jako jeniec cywilny. Wówczas założył Wydział Opieki nad Zabytkami Kultury i Sztuki Polskiej, którego celem było wyszukiwanie, inwentaryzowanie oraz ratowanie skonfiskowanych dóbr kultury polskiej.

Po zakończeniu wojny, w 1921 roku Związek Radziecki zdecydował o oddaniu polskich skarbów, co zaowocowało przyznaniem mu roli eksperta w komisji rewindykacyjnej. Morelowski pozostawał w Kraju Rad do 1926 roku. Jego praca przyczyniła się do odzyskania wielu cennych dóbr, w tym arrasów wawelskich, a jego osiągnięcia naukowe przyczyniły się do publikacji dotyczących tego tematu, w tym dzieła „Arrasy wawelskie Zygmunta Augusta”, wydanego po raz pierwszy w 1922 roku.

W 1930 roku, po rezygnacji ze stanowiska kustosza na Zamku Wawelskim, przeniósł się do Wilna. Tam pracował jako zastępca profesora, a od 1934 roku jako profesor nadzwyczajny historii sztuki na Uniwersytecie Wileńskim. Jego badania skoncentrowały się na barokowej architekturze Wilna, a rezultatem tych studiów była publikacja „Zarys syntetyczny sztuki wileńskiej od gotyku do neoklasycyzmu” w latach 1938-1939.

W czasie II wojny światowej profesor Morelowski wykładał na tajnych kompletach w Wilnie. Po wojnie rozpoczął współpracę z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim, a od 1947 roku także z Uniwersytetem Wrocławskim. W 1949 roku na stałe zamieszkał we Wrocławiu, gdzie w 1953 roku został profesorem nadzwyczajnym oraz kierownikiem katedry historii sztuki. W 1958 roku otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Na emeryturę przeszedł w 1960 roku, nadal prowadząc wykłady gościnne przez kolejne dwa lata.

Jego badania we Wrocławiu skupiały się na średniowiecznej sztuce Dolnego Śląska. Profesor Morelowski był aktywnym członkiem wielu towarzystw naukowych – zarówno polskich, jak i zagranicznych, a także nosił liczne odznaczenia belgijskie i francuskie. W latach 1958-1959 współpracował w zespole odpowiedzialnym za odbiór polskich zbiorów, w tym arrasów wawelskich, które po II wojnie światowej przetrzymywane były w Kanadzie. We Wrocławiu mieszkał przy ulicy Piaskowej 13.

Morelowski miał dwukrotnie żonę; jego pierwszą małżonką była Marta Bortkiewicz, z którą ożenił się w 1913 roku, jednak zmarła w 1920. W 1929 roku ożenił się z Leną Tochterman, z której drugiego związku miał syna i córkę. Całe życie Marian Morelowski spędził na badaniach oraz edukacji, a po jego śmierci został pochowany w rodzinnym grobowcu na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera XVB-płn-wsch-narożnik).

Ordery i odznaczenia

Marian Morelowski został odznaczony szeregiem prestiżowych wyróżnień, co podkreśla jego zasługi oraz znaczący wkład w działalność publiczną. Wśród jego odznaczeń znajdują się:

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 28 kwietnia 1926 roku,
• Krzyż Oficerski Orderu Leopolda z Belgii,
• Krzyż Kawalerski Legii Honorowej.

---

Oceń: Marian Morelowski

---