Jan Starzewski

---

Życiorys

Jan Starzewski był młodszym synem Tadeusza, doktora prawa oraz notariusza, i Heleny z Hajdukiewiczów. W 1913 roku uzyskał świadectwo dojrzałości w c. k. Gimnazjum III w Krakowie. Jeszcze w tym samym roku podjął naukę na kierunku prawniczym na Uniwersytecie Jagiellońskim, które niestety musiał przerwać z powodu wybuchu I wojny światowej.

Od września 1914 brał udział w służbie w Legionach Polskich, gdzie został oddelegowany do Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Wojskowego, zarządzanego przez Władysława Sikorskiego. Następnie trafił do Komendy Legionów. W okresie od lipca do grudnia 1915 roku służył w II Brygadzie Legionów, a w 1916 roku wydał zbiór „Wiersze wojenne”. W 1917 roku wznowił swoje studia, a przez cały rok 1918 pracował w Misji Polskiej w Bernie.

W styczniu 1919 roku wstąpił do Wojska Polskiego i aktywnie uczestniczył w wojnie polsko-ukraińskiej. Już 28 lipca 1919 nominowano go na sekretarza Poselstwa RP w Berlinie, jednakże już dwa dni później wrócił do codziennej służby wojskowej, otrzymując przydział do dowództwa 5 Armii, gdzie działał jako oficer łącznikowy przy francuskiej misji wojskowej.

Dnia 8 stycznia 1924 roku uzyskał stopień kapitana, z datą starszeństwa 1 czerwca 1919 roku i lokatą 833 w korpusie oficerów rezerwy piechoty. W tym czasie miał przydział rezerwowy do 5 Pułku Piechoty Legionów w Wilnie. Po zakończeniu działań wojennych w 1920 roku wrócił na placówkę w Berlinie, równocześnie kończąc studia prawnicze.

Od lipca 1921 roku rozpoczął pracę w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, gdzie obronił pracę doktorską. W swojej karierze w MSZ był wielokrotnie delegowany do pracy za granicą, pełniąc funkcję II sekretarza w Bukareszcie od marca 1923 do 1925 oraz I sekretarza Ambasady RP w Paryżu od lipca 1926 do marca 1928. W latach 1933-1934 był chargé d’affaires w Tallinnie, a następnie, od czerwca 1936 do kwietnia 1940, Posłem Nadzwyczajnym w Kopenhadze. Uciekł do Wielkiej Brytanii po niemieckim ataku na Danię, gdzie początkowo pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, a później w Biurze Prac Politycznych, Ekonomicznych i Prawnych oraz Ministerstwie Spraw Kongresowych.

W grudniu 1944 roku objął kierownictwo Wydziału Europy Środkowo-Wschodniej w MSZ. Po II wojnie światowej pozostał w Wielkiej Brytanii, gdzie pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Rządu RP na uchodźstwie do 1952 roku. Należał do zespołu kierującego Instytutem Badania Spraw Międzynarodowych, a w 1947 roku objął stanowisko redaktora naczelnego kwartalnika IBSM „Sprawy międzynarodowe”.

W marcu 1947 roku był jednym z założycieli Instytutu Józefa Piłsudskiego w Londynie i od 1948 roku działał razem z Konradem Libickim w redakcji czasopisma „Niepodległość”. W 1952 roku stał się członkiem Wydziału Studiów Instytutu Piłsudskiego oraz współzałożycielem i wykładowcą Szkoły Nauk Politycznych i Społecznych w Londynie, gdzie pełnił wyspecjalizowane funkcje.

Jan Starzewski był również związany z Ligą Niepodległości Polski, od 1954 roku należał do Głównego Komitetu Wykonawczego tej organizacji. Podczas działalności politycznej, 31 lipca 1954 roku został członkiem Tymczasowej Rady Jedności Narodowej. Po 27 sierpnia 1954 roku zajmował stanowisko kierownika Działu Spraw Zagranicznych Egzekutywy Zjednoczenia Narodowego, co czyniło go nieformalnym ministrem spraw zagranicznych przeciwników obozu prezydenta Augusta Zaleskiego.

Na przełomie 1966 i 1967 roku chwilowo kierował Egzekutywą po dymisji Adama Ciołkosza oraz przed wyborami Kazimierza Sabbata. Angażował się również w prace Zgromadzenia Europejskich Narodów Ujarzmionych oraz wspierał działania na rzecz integracji europejskiej.

W lipcu 1972 roku objął stanowisko ministra spraw zagranicznych w rządzie Alfreda Urbańskiego, w którym pozostawał aż do swojej śmierci 25 stycznia 1973 roku. Po śmierci spoczął na Brompton Cemetery (sektor 2 numer 6022, główna aleja).

Prace

Jan Starzewski to postać wybitna w polskiej literaturze i historii, którego twórczość odzwierciedlała kluczowe momenty w dziejach Polski. Jego prace przyczyniają się do zrozumienia skomplikowanej sytuacji politycznej oraz społecznej w XX wieku.

• Wiersze wojenne (1916),
• Józef Piłsudski: zarys psychologiczny (1930),
• W walce o nową Polskę (1930),
• Polska polityka zagraniczna w latach 1914–1939 (1950),
• Nowoczesna historia polityczna 1878–1939. Cz. 2, Okres 1914–1939 (1951),
• Nowoczesna historia polityczna: rok 1939 : do wybuchu wojny (1954).

Ordery i odznaczenia

Jan Starzewski był osobą, która wyróżniała się nie tylko swoimi osiągnięciami, ale także zdobytymi odznaczeniami, które były potwierdzeniem jego zasług oraz działalności. Poniżej przedstawiamy listę jego orderów i odznaczeń, które zdobył w ciągu swojego życia.

• Krzyż Niepodległości (9 października 1933),
• Krzyż Walecznych,
• Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1933),
• Wielki Oficer Orderu Świętego Sawy (Jugosławia),
• Order Krzyża Orła II i III klasy (Estonia, 1934),
• Krzyż Komandorski Orderu Świętego Sawy (Jugosławia),
• Krzyż Komandorski Orderu Chrystusa (Portugalia),
• Krzyż Komandorski Orderu Feniksa (Grecja, 1932),
• Krzyż Komandorski Orderu Karola III (Hiszpania, 1933),
• Krzyż Komandorski Orderu Korony Włoch (Włochy, 1933).

Życie prywatne

Jan Starzewski był synem Tadeusza Starzewskiego oraz bratem Macieja Starzewskiego. W 1921 roku zawarł związek małżeński z Magdaleną A. Kossak, z którą doczekał się córki Teresy, urodzonej w 1922 roku. Teresa była żoną hrabiego Plater-Zyberk i w późniejszych latach wyszła za mąż za Burignata. Niestety, małżeństwo Jana i Magdaleny zakończyło się w 1924 roku, a oficjalne unieważnienie miało miejsce w 1928 roku. Wkrótce po tym wydarzeniu Jan ponownie wstąpił w związek małżeński, tym razem z Anną Rościszewską.

---

Oceń: Jan Starzewski

---