Antoni Jan Tomasz Grębosz to postać, której życie zostało tragicznie przerwane w wyniku historycznych okoliczności. Urodził się 13 czerwca 1909 roku w Wadowicach, a jego życie zakończyło się 26 czerwca 1941 roku w obozie koncentracyjnym KL Auschwitz.
Był on nie tylko prawnikiem i aplikantem adwokackim, ale także aktywnym działaczem narodowym, co odzwierciedla jego zaangażowanie w środowisko społeczne i polityczne tamtego czasu.
Życiorys
Antoni Grębosz, syn urzędnika skarbowego Ignacego oraz Marii z Wądolnych, od najmłodszych lat był osobą zaangażowaną. Po ukończeniu gimnazjum w Wadowicach, podjął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie kształcił się na Wydziale Prawa. Już w czasach szkolnych zaangażował się w działalność Ruchu Młodych Obozu Wielkiej Polski (OWP) w Wadowicach oraz Bielsku. W 1933 roku rodzina Gręboszów przeniosła się do Krakowa. Tam jego ojciec znalazł zatrudnienie, a Antoni szybko objął funkcję kierownika propagandy w wydziale wojewódzkim Ruchu Młodych OWP.
W 1934 roku, w wyniku działalności narodowej, został aresztowany wraz z Bolesławem Świderskim. Wojewoda krakowski nakazał jego niezwłoczne osadzenie w Berezie Kartuskiej, gdzie zyskał numer jeden jako pierwszy przebywający w tym obozie. Po pięciu miesiącach detencji, z których trzy spędził w więzieniu, 1 grudnia 1934 roku powrócił do Krakowa. Niestety, jego zdrowie znacznie ucierpiało, a on sam, pomimo tych trudności, kontynuował działalność w Stronnictwie Narodowym.
W 1935 roku Antoni stał się członkiem powiatowego Zarządu SN w Krakowie, gdzie pełnił funkcję wiceprezesa i prowadził wydział organizacyjny. Rok później, w 1936 roku, objął obowiązki prezesa SN w powiecie krakowskim. Jego zaangażowanie w działalność polityczną obejmowało również członkostwo w Zarządzie Okręgowym SN oraz organizację wydziału propagandy. W 1937 roku został inspektorem Zarządu Okręgowego SN na powiat bocheński i myślenicki, a jego aktywność w Stronnictwie Narodowym skazała go na dziesięciokrotne więzienie.
Po zakończeniu studiów Grębosz zdobył doświadczenie zawodowe jako praktykant adwokacki u Adama Pozowskiego, a następnie u Władysława Kosturka. W parze z Władysławem Jaworskim prowadził punkt pomocy prawnej dla członków SN. Po kampanii wrześniowej jego działalność przekształciła się w pracę konspiracyjną w strukturach SN. Na przełomie listopada i grudnia 1939 roku, objął funkcję prezesa konspiracyjnego Zarządu Powiatowego SN w Krakowie. Uchwałę o jego powołaniu potwierdzili członkowie wydziału propagandy, w którym wydawał codzienne komunikaty radiowe „Surma”. Egzamin adwokacki zdał przed Tajną Radą Śląsko-Krakowską.
W maju 1940 roku jego życie znów zmieniło się drastycznie – aresztowany przez granatową policję na rozkaz gestapo, spędził wiele miesięcy na śledztwie w więzieniu na Montelupich. W trakcie przesłuchań znaleziono przy nim artykuł dotyczący Odry i Nysy Łużyckiej, co pogorszyło jego pozycję. Wkrótce przetransportowano go do niemieckiego obozu KL Auschwitz, gdzie skierowano go do karnej kompanii. Niestety, los Antonio Grębósza został przesądzony 26 czerwca 1941 roku, kiedy to został stracony przez Niemców.
Rodzina
W 1939 roku Antoni Grębosz związał się małżeństwem z Jadwigą Harynek, która była córką znanego działacza narodowego oraz nauczycielką. To połączenie niosło ze sobą nie tylko osobiste, ale i społeczne wartości, podkreślając znaczenie edukacji i zaangażowania w sprawy narodowe.
Przypisy
- a b Michał Wołłejko, Obóz dla narodowców, w: Focus. Historia, nr 3/2013, s. 86, ISSN 2081-3058
- a b c d T.J. Biedroń, Antoni Jan Tomasz Grębosz, [w:] Lista strat działaczy obozu narodowego w latach 1939-1955, red. W.J. Muszyński, J. Mysiakowska-Muszyńska, t. 1, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2010, s. 124-126.
- a b c d Tomasz Jan Biedroń, Antoni Jan Tomasz Grębosz, w: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Securitate et Educatione Civili, nr I/2010, s. 176-178
Pozostali ludzie w kategorii "Prawo i sprawiedliwość":
Jerzy Trammer | Stanisław Hubert | Jerzy Zakulski | Leszek Bogunia | Józef Felicjan SułkowskiOceń: Antoni Grębosz