Jerzy Zakulski, urodzony 28 czerwca 1911 roku w Wadowicach, to postać, która zapisała się na kartach polskiej historii jako prawnik oraz aktywny działacz w czasie dramatycznych wydarzeń II wojny światowej.
Jego działalność w podziemiu niepodległościowym zaowocowała zaangażowaniem w walkę o wolność Polski oraz późniejsze sprzyjanie ruchom antykomunistycznym po wojnie.
W szczególności, Zakulski był komisarzem konspiracyjnej Organizacji Polskiej, operującej na terenie Krakowa, gdzie podejmował działalność mającą na celu walkę z reżimem okupacyjnym.
Jego tragiczna śmierć 31 lipca 1947 roku w Warszawie zwiastuje, jak wiele osób walczyło o prawdę i wolność w trudnych czasach oraz poświęciło swoje życie dla wyższych idei.
Życiorys
Jerzy Zakulski przyszedł na świat 28 czerwca 1911 roku w Wadowicach, w rodzinie, w której jego ojciec Ludwik (1884–1945) był nauczycielem, a także kierownikiem oraz dyrektorem Państwowego Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Krośnie w latach 1923–1929. Ludwik służył również jako porucznik piechoty Wojska Polskiego.
W latach 1929–1936 Jerzy Zakulski odbywał studia z zakresu prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim, a 3 listopada 1936 roku uzyskał dyplom magistra. Po zakończeniu studiów, musiał odbyć obowiązkową służbę wojskową, która obejmowała ukończenie Dywizyjnego Kursu Podchorążych Rezerwy 6 Dywizji Piechoty przy 20 Pułku Piechoty w Krakowie. Został awansowany na stopień plutonowego podchorążego rezerwy.
Jerzy zakuliski był jednym z inicjatorów oraz aktywnych członków Korporacji Akademickiej „Palestra”. Jego zaangażowanie w działalność polityczną obejmowało także przynależność do Młodzieży Wszechpolskiej oraz Obozu Narodowo-Radykalnego, gdzie pełnił funkcje w tajnym kierownictwie ONR – Organizacji Polskiej. Wziął czynny udział w kampanii wrześniowej, a w późniejszych latach współpracował z Organizacją Wojskową Związek Jaszczurczy.
Od 1942 roku był związany ze Służbą Cywilną Narodu, gdzie pełnił rolę kierownika krakowskich struktur tej organizacji. Działał również w konspiracyjnym środowisku adwokackim, będąc częścią tajnej Okręgowej Rady Adwokackiej w Krakowie oraz Związku Odbudowy Prawa. Dodatkowo, w latach 1943–1944, zajmował stanowisko kierownika Wydziału Kontrwywiadu Komendy Okręgu Kraków Narodowych Sił Zbrojnych. W tym okresie zaangażował się w akcje pomocy Żydom, ukrywając dwie Żydówki w swoim domu.
Po zakończeniu II wojny światowej, Jerzy Zakulski kontynuował działalność w organizacji „NIE”, a także w Delegaturze Sił Zbrojnych na Kraj oraz w Organizacji Polskiej ONR, gdzie pełnił funkcję komisarza na terenie Krakowa i angażował się w prace wywiadowcze. Niestety, został aresztowany w październiku 1946 roku, a podczas brutalnego śledztwa oskarżono go o szpiegostwo. Proces Zakulskiego, w którym uczestniczyło siedmiu jego współpracowników, miał miejsce w maju oraz czerwcu 1947 roku przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Warszawie.
Ostatecznie Jerzy Zakulski został skazany na karę śmierci i stracony w Areszcie Śledczym Warszawa-Mokotów 31 lipca 1947 roku. Dwa dni przed tym wydarzeniem, 27 kwietnia 1993 roku, Prezydent RP Lech Wałęsa pośmiertnie odznaczył go Krzyżem Narodowego Czynu Zbrojnego.
Źródła
Oto szereg cennych źródeł, które rzucają światło na postać Jerzego Zakulskiego i jego działalność.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934,
- Stanisław J. Jaźwiecki. Adwokat Jerzy Zakulski. „Palestra”. 46/1-2(529-530), 2002. Warszawa,
- Mecenas-narodowiec, który ratował Żydów. prawy.pl. [dostęp 2016-05-10]. (pol.),
- W.J. Muszyński, „Czarny Mecenas“, Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej, 9, 2009, 3, s. 53-56.
Przypisy
- Jaźwiecki 2002, s. 118.
- Jaźwiecki 2002, s. 117.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934, s. 255, 1037.
- Jaźwiecki 2002, s. 115.
Pozostali ludzie w kategorii "Prawo i sprawiedliwość":
Leszek Bogunia | Józef Felicjan Sułkowski | Antoni Grębosz | Jerzy Trammer | Stanisław HubertOceń: Jerzy Zakulski