Bazylika Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny jest ważnym miejscem kultu oraz centralnym punktem dla wspólnoty lokalnej. Znajduje się ona w Wadowicach, przy pl. Jana Pawła II 1, gdzie spełnia rolę kościoła parafialnego.
Ta gotycka świątynia stanowi siedzibę parafii Ofiarowania NMP w Wadowicach oraz dekanatu Wadowice – Północ.
Kulturowa i historyczna znaczenie bazyliki przyciąga każdego roku wielu turystów, którzy pragną poznać bogatą historię tego miejsca oraz jego związki z tradycją katolicką.
Historia
Pierwsze ślady
Najstarsze wzmianki dotyczące kościoła w Wadowicach sięgają roku 1325. Wówczas miejscowość ta była filią parafii z Mucharza. Z początkiem 1335 roku biskup podjął decyzję o włączeniu wadowickiego obiektu do parafii Woźniki.
Pierwsza świątynia miała postać niewielkiej drewnianej konstrukcji. Niestety, w 1440 roku uległa ona zniszczeniu w wyniku wielkiego pożaru, który strawił miasto. Na jej zgliszczach, w drugiej połowie XV wieku, powstał nowy murowany kościół, z którego do dzisiaj przetrwało dwuprzęsłowe prezbiterium, zamykające się prostą ścianą i nakryte sklepieniem krzyżowo-żebrowym.
Obecny kościół
Nie był to koniec zawirowań w historii świątyni, ponieważ kolejny pożar miasta, który miał miejsce 18 maja 1726 roku, również dotknął kościół. W latach 1792–1798 powstała nowa budowla, wykonana przez majstra murarskiego Franciszka Sosnę. Nowy obiekt utrzymany był w stylu późnobarokowym, z charakterystyczną zachodnią fasadą i wieżą zwieńczoną baniastym hełmem. Kościół, odbudowany, został konsekrowany 29 września 1808 roku przez biskupa krakowskiego Andrzeja Rawę-Gawrońskiego.
Zmiana wezwania
Kościół, prawdopodobnie od swojego powstania nosił wezwanie Wszystkich Świętych. W 1836 roku, staraniem proboszcza Mikołaja Zamoyskiego, papież Grzegorz XVI zmienił ów tytuł na Ofiarowania Najświętszej Marii Panny.
Wiek XIX
W dziewiętnastym wieku przystąpiono do licznych inwestycji mających na celu modernizację i rozbudowę świątyni. W 1857 roku od wschodu dodano dwukondygnacyjny aneks mieszczący na parterze zakrystię, a na piętrze skarbiec. W końcowej części XIX wieku przeprowadzono restaurację fasady w stylu neobarokowym, wzbogacając ją o reprezentacyjny balkon umieszczony nad głównym wejściem. Prace nadzorował krakowski architekt Tomasz Pryliński, znany z renowacji krakowskich sukiennic. Natomiast dekorację rzeźbiarską fasady wykonał uznany artysta krakowski Zygmunt Langman. Rzeźby przedstawiają m.in. Matkę Bożą oraz dwójkę historycznych patronów Polski: św. Stanisława i św. Wojciecha. Wieża zyskała nowy hełm. W tym okresie obrazując drogę krzyżową, dzieła stworzył również Jan Nepomucen Bizański (1804–1878), malarz i rysownik, profesor krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych.
Wiek XX
W 1922 roku, na miejscu dzwonów, które zostały zarekwirowane podczas I wojny światowej, zawieszono nowe. W 1931 roku kościół przeszedł elektryfikację. Niestety, pod koniec II wojny światowej, w styczniu 1945 roku, na jego dach zrzucono bombę, co spowodowało poważne uszkodzenia. Świątynia pozostawała nieczynna przez cały rok, a nabożeństwa przeniesiono do Domu Katolickiego, wzniesionego w latach 1933–1935.
W ramach odbudowy i renowacji przeprowadzonej w latach 1945–1947 dodano dwa boczne wejścia oraz przedsionki z obu stron głównego korpusu. Dodatkowo powiększono zakrystię, a w 1986 roku połączono kaplice boczne z prezbiterium poprzez arkadowe przejścia powstałe w miejscu okien. 25 marca 1992 roku, papież Jan Paweł II nadał kościołowi Ofiarowania NMP tytuł bazyliki mniejszej.
Czasy współczesne
Obiekt przeszedł gruntowną renowację dzięki staraniom proboszcza Jakuba Gila w latach 2000–2003. W ramach prac na nowo ułożono marmurową posadzkę, a sklepienia pokryto polichromią nawiązującą do nauczania Jana Pawła II, wykonaną przez artystki z Krakowa, Aleksandrę Grochal oraz Katarzynę Dobrzańską. Na sklepieniu prezbiterium uwieczniono patronów Polski, którzy zostali kanonizowani przez Jana Pawła II. Ukończenie renowacji elewacji bazyliki miało miejsce w 2007 roku.
Pielgrzymki papieskie
Podczas każdej z wizyt w swoim rodzinnym mieście, Wadowicką świątynię odwiedzał papież Jan Paweł II:
- 7 czerwca 1979 – pierwsza pielgrzymka do Polski i pierwsza wizyta w Wadowicach Karola Wojtyły jako głowy Kościoła,
- 14 sierpnia 1991 – konsekracja kościoła św. Piotra Apostoła,
- 16 czerwca 1999 – koronacja cudownego obrazu Matki Bożej Nieustającej Pomocy papieskimi koronami.
- 27 maja 2006 – bazylikę odwiedził papież Benedykt XVI.
Pozostałe obiekty w kategorii "Kościoły":
Kościół św. Piotra Apostoła w Wadowicach | Sanktuarium św. Józefa oraz Klasztor Karmelitów Bosych w WadowicachOceń: Bazylika Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny w Wadowicach